Kolajen, vücudumuzdaki en önemli proteinlerden biridir ve cildin, kemiklerin ve eklemlerin sağlıklı yapısını korumak için hayati bir rol oynar. Ancak, yaşlandıkça vücutta kolajen üretimi azalır ve bu da ciltte kırışıklıkların, eklem ağrılarının ve kas zayıflığının oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle, Kolajen nedir, neden önemlidir ve hangi yaşlarda kullanılması gerekir?’ sorularının yanıtlarını bu yazıda ele alacağız.
Kolajen, vücutta en yaygın bulunan proteinlerden biridir ve cildin, kemiklerin, kıkırdakların, bağ dokularının ve tendonların yapısal bütünlüğünü sağlar. Vücudumuzdaki proteinlerin yaklaşık %30’u kolajenden oluşur ve bu protein, dokulara esneklik ve sağlamlık kazandıran bir yapı taşıdır. Çocukluktan itibaren vücudumuz doğal olarak yüksek oranda kolajen üretir. Ancak yaş ilerledikçe, özellikle 25 yaşından itibaren kolajen üretimi azalmaya başlar. Peki, bu azalma ne anlama gelir ve hangi yaşlarda kolajen takviyesi kullanılmalıdır?
“Kolajen cildimizin yüzde 80'ini oluşturur ve elastin adı verilen başka bir proteinle birlikte çalışır ve cildimize elastikliği sağlar. Ancak yaşlandıkça vücudumuz doğal olarak kolajen üretimini azaltmaya başlar. Kolajen "ciltteki protein ipleri" olarak tanımlanabilir. Gençken halat gergin kalır ama biz yaşlandıkça uçlar yıpranmaya başlar ve gevşer. Esasen, vücudumuz, kaybettiğimiz kolajeni, parçalandığı kadar çabuk yenileyemez.”
Kolajenin Vücuttaki Görevleri ve Önemi
Kolajen, vücudumuzda yapı taşı olarak işlev gören önemli bir proteindir. Temel görevlerinden bazıları şunlardır:
• Cilt Elastikiyeti ve Sıkılığı: Kolajen, ciltte bulunan fibroblast hücrelerinin ürettiği ve cilde elastikiyet kazandıran bir protein türüdür. Bu nedenle kolajen, kırışıklıkları önleyerek cildin genç ve sağlıklı görünmesine yardımcı olur.
• Eklem ve Kemik Sağlığı: Eklem kıkırdaklarının büyük bir kısmı kolajenden oluşur. Kolajen, eklemler arasında sürtünmeyi önleyen kaygan bir yapı sağlar ve eklem sağlığını korur. Kemiklerde de güçlü bir yapı oluşturur ve kemik yoğunluğunu destekler.
• Kas Gücü ve Dayanıklılığı: Kolajen, kas dokularının bütünlüğünü korumaya ve kas yapısının güçlü kalmasına yardımcı olur.
• Bağ Dokularının Desteklenmesi: Tendonlar ve bağlar, kolajen sayesinde esneklik ve sağlamlık kazanır, bu da kas-iskelet sisteminin sağlıklı çalışmasını destekler.
Kolajen Üretimi Yaş Aldıkça Neden Azalır?
"Yaşlandıkça, kolajen yıkımımız, yapımın önüne geçer. Kadınlar yirmili yaşların ortalarında her yıl kollajenin yaklaşık %1'ini kaybederken, menopozun ilk 5 yılında kolajenin %30’unu kaybeder. Kas tendonlarının % 80'i, cildin% 75'i, organik kemik kütlesinin ve göz akının% 90'ı kolajendir.Kolajen, vücudumuzdaki bağ dokusu hücreleri olarak adlandırılan Fibroblastlar tarafından üretilen bir protein türüdür. Ancak yaşlandıkça vücudumuzdaki üretim yavaşlar. 30 yaş ile birlikte kollajen üretimi her yıl %1-2 azalır ve kayıplar başlar.”
Vücuttaki kolajen miktarı genetik ve çevresel faktörlere bağlı olarak zamanla azalır. İşte bu azalmayı hızlandıran başlıca nedenler:
1. İlerleyen Yaş: 25 yaşından sonra vücudun kolajen üretimi her yıl yaklaşık %1-2 oranında düşer. Bu nedenle ciltte esneklik kaybı, eklem ağrıları ve kas zayıflıkları ortaya çıkabilir .
2.Güneşe Maruz Kalma: UV ışınları, ciltteki kolajen liflerine zarar vererek erken yaşlanma belirtilerine yol açabilir. Biz buiyigelir uzmanları olarak güneşi seviyor ve gün/güneş ışınlarından faydalanmayı önemsiyoruz ancak bu yazıda bahsettiğimiz kontrolsüz, bilinçsiz bir güneşlenmedir diye not düşmek isteriz.
3.Kötü Beslenme ve Sağlıksız Yaşam Tarzı: Şeker ve işlenmiş gıda tüketimi, kolajen yapısının bozulmasına ve cildin elastikiyetini kaybetmesine neden olabilir. Özellikle işlenmiş şeker ki buna ayrı bir yazımızda değineceğiz.
4.Sigara ve Alkol Kullanımı: Kolajen üretimini ciddi şekilde düşüren ve ciltte elastikiyet kaybına neden olan faktörlerdir .
5. Düzenli olarak alınması gereken C vitamini eksikliği.
6. Uyku bozuklukları.
Kolajen Takviyesi Hangi Yaşlarda Kullanılmalıdır?
Kolajen takviyesine başlama yaşı, kişisel yaşam tarzına ve cilt yapısına bağlı olarak değişebilir. Ancak genel öneriler şu şekildedir:
• 20’li Yaşlar: Bu yaşlarda cilt elastikiyetini korumak ve ileride oluşabilecek kırışıklıkları önlemek için cilt bakımında kolajen içeren kremler kullanılabilir.
• 30’lu Yaşlar: 30’lu yaşlarda kolajen üretimi ciddi şekilde düşmeye başlar. Bu dönemde, cildin nem dengesini korumak ve ilk kırışıklık belirtilerini azaltmak amacıyla kolajen takviyesi almak önemlidir.
• 40’lı Yaşlar ve Üzeri: Kolajen üretimi bu yaşlarda hızla azalır ve eklem sağlığı da risk altına girer. Bu nedenle, cildin elastikiyetini artırmak, eklem ağrılarını hafifletmek ve kemik yoğunluğunu korumak için düzenli kolajen takviyesi alınması önerilir .
Kolajen Çeşitleri ve Hangi Durumlarda Kullanılır?
Kolajen, vücutta çeşitli türlerde bulunur ve her türün farklı bir işlevi vardır. İşte en yaygın kolajen türleri ve kullanım alanları:
• Tip 1 Kolajen: Cilt, tendon ve kemiklerde bulunan bu kolajen türü, cildin elastikiyetini ve sıkılığını artırır. Genellikle cilt yaşlanmasını yavaşlatmak için kullanılır.
• Tip 2 Kolajen: Eklemler ve kıkırdak yapısında bulunur. Eklemler arasındaki sürtünmeyi önler ve eklem ağrılarını hafifletir. Eklem sağlığını desteklemek isteyenler için ideal bir takviyedir.
• Tip 3 Kolajen: Cilt ve organların yapısında yer alır. Cilt yapısını destekler ve cildin daha dolgun ve sağlıklı görünmesini sağlar.
Kolajen Kullanımı Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kolajen takviyesi alırken bazı noktalara dikkat edilmesi, faydalarını en üst düzeye çıkarmak açısından önemlidir:
1. Günlük Dozaj: Genellikle günlük 2.5 - 15 gram arasında kolajen takviyesi önerilir. Ancak ihtiyaca göre bu miktar değişebilir.
2. Diğer Besinlerle Etkileşim: Kolajen takviyelerinin C vitamini ile birlikte alınması, emilimini ve etkinliğini artırabilir.
3. Hangi Kolajen Türünü Seçmeli? Cilt sağlığı için Tip 1 ve Tip 3 kolajen, eklem sağlığı için ise Tip 2 ve Tip 10 kolajen tercih edilmelidir . Tip 1, 2, 3, 5, 10 kolajen çeşitlerinin bir arada bulunduğu formlar kombine açıdan yüksek fayda sağlarken kullanım kolaylığıda sunmaktadır.
Kolajeni Ne Zaman Kullanmalısınız?
Kolajen takviyesine başlama zamanı, yaşlanma belirtilerine ve yaşam tarzına bağlı olarak değişir. 25 yaşından itibaren kolajen üretiminin azaldığı göz önünde bulundurulursa, cildin elastikiyetini ve eklem sağlığını korumak için 30’lu yaşlarda düzenli kolajen takviyesi almak uzun vadede sağlıklı bir yaşam için ideal bir adımdır.
Hülya Konar
Önemli Not: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz. Tedavi amaçlı yeni bir şey denemeden önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.